Mikołaj Strachow

Mikołaj Strachow (1828 – 1896) – filozof-heglista, jeden z największych erudytów rosyjskich. Współtworzył z F. Dostojewskim i A. Grigorjewem „poczwiennictwo” – nacjonalistyczny światopogląd „powrotu do gleby” (do rosyjskości) inteligencji rosyjskiej. Poświęcił się walce o samoistność kultury rosyjskiej. Ostro krytykował lewicę heglowską, materializm i empiryzm, występował przeciwko poglądom Moleschotta, Vogta i Büchnera, a także przeciwko materializmowi antropologicznemu Feuerbacha, Czernyszewskiego i Ławrowa. Pozytywizm traktował jako jeden z przejawów kryzysu myśli zachodnioeuropejskiej, jako dowód koniecznego i ostatecznego upadku cywilizacji Zachodu. Fatalną sprawę, podpisaną pseudonimem „Rosjanin”, opublikował w miesięczniku braci Dostojewskich „Wriemia”, za co na polecenie samego Aleksandra II czasopismo zamknięto. Artykuł odczytany został podczas trwającego powstania styczniowego jako wystąpienie propolskie, co było nieporozumieniem.